การฉีดวัคซีนในน้องหมา น้องแมวเป็นสิ่งที่จำเป็นมาก เนื่องจากในประเทศไทยยังมีรายงานการติดเชื้อที่รักษาหายได้ยากหรือเป็นแล้วมีโอกาสสูงที่จะเสียชีวิตอยู่หลากหลายโรค ดังนั้นการฉีดวัคซีนในน้องหมา น้องแมว จึงเป็นสิ่งที่จำเป็นเพื่อที่จะได้ป้องกันและลดความรุนแรงของโรคนั้นๆ ได้

โดยในบทความนี้หมอจะขอกล่าวถึง

• โรคติดเชื้อที่สำคัญในน้องหมา น้องแมว ที่ปัจจุบันมีวัคซีนสำหรับฉีดป้องกัน โดยจะแบ่งเป็น วัคซีนพื้นฐานที่จำเป็นต้องฉีดกระตุ้นทุกปี และวัคซีนทางเลือกที่ไม่จำเป็นต้องฉีดในน้องหมา หรือแมวที่มีความเสี่ยงในการติดเชื้อต่ำ
• ตารางโปรแกรมการฉีดวัคซีนในน้องหมา น้องแมวขวบปีแรก ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของสุขภาพที่ดีของน้องหมา น้องแมว
• อาการแพ้วัคซีน ที่คุณพ่อ คุณแม่ควรทราบเพื่อเอาไว้สังเกตอาการลูกๆ ทุกครั้งหลังจากการฉีดวัคซีน เพราะถึงแม้จะเป็นวัคซีนที่เคยฉีดเป็นประจำก็มีโอกาสที่จะเกิดอาการแพ้ได้ และถ้าหากสามารถสังเกตอาการ และพาไปพบคุณหมอได้รวดเร็ว ก็จะบรรเทาความรุนแรงของอาการนั้นได้

โรคติดเชื้อที่สำคัญในน้องหมา

• โรคไข้หัดสุนัข (Canine distemper)
• โรคลำไส้อักเสบในสุนัข (Canine Parvovirus)
• โรคเลปโตสไปโรซีสหรือโรคฉี่หนู (Leptospirosis)
• โรคตับอักเสบในสุนัข (Infectious Canine Hepatitis, Canine Adenovirus)
• โรคหลอดลมอักเสบในสุนัข (Canine Infectious Tracheobronchitis : CIT, Kennel cough)
• โรคพิษสุนัขบ้า (Rabies)

โปรแกรมวัคซีนพื้นฐานที่จำเป็นของน้องหมาในขวบปีแรก

• อายุ 8 สัปดาห์

วัคซีนรวมป้องกัน 5 โรค ครั้งที่ 1

• อายุ 12 สัปดาห์

วัคซีนรวมป้องกัน 5 โรค ครั้งที่ 2

• อายุ 14 สัปดาห์

วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ครั้งที่ 1

• อายุ 16 สัปดาห์

วัคซีนรวมป้องกัน 5 โรค ครั้งที่ 3

• อายุ 18 สัปดาห์

วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ครั้งที่ 2

• อายุ 1 ปี

วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ครั้งที่ 3 (จากนั้นฉีดทุก 1 ปี)

ข้อควรทราบอื่นๆ เกี่ยวกับวัคซีนในน้องหมา

• วัคซีนรวมป้องกัน 5 โรคประกอบด้วย ไข้หัดสุนัข, ลำไส้อักเสบ, เลปโตสไปโรซิส, ตับอักเสบ, พาราอินฟูลเอนซ่า
• หากลูกสุนัขมีความเสี่ยงสูง สามารถเริ่มทำวัคซีนป้องกัน 5 โรค เข็มแรกที่อายุ 6 สัปดาห์ และกระตุ้นเมื่ออายุ 6 เดือน ตัวอย่างลูกสุนัขที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ไม่ได้รับนมน้ำเหลืองจากแม่ หรืออยู่ในพื้นที่เสี่ยงโรคลำไส้อักเสบหรือโรคไข้หัดสุนัข
• กรณีที่น้องหมามีอายุมากกว่า 16 สัปดาห์ และยังไม่เคยได้รับวัคซีนเลย แนะนำให้ฉีดวัคซีนทุกชนิด อย่างละ 2 เข็ม ห่างกัน 3-4 สัปดาห์ หลังจากนั้นฉีดทุก 1 ปี

วัคซีนทางเลือกอื่นๆ

วัคซีนโรคหลอดลมอักเสบติดต่อ หรือ Bordetella Bronchiseptica ให้วัคซีนโดยการให้ผ่านทางจมูกหรือทางปาก

• หากอายุน้อยกว่า 16 สัปดาห์  ให้ 1 ครั้ง เริ่มให้หลังจากอายุ 3 สัปดาห์ หรือ 8 สัปดาห์ 
• หากอายุมากกว่า 16 สัปดาห์  ให้ 1 ครั้ง
• หลังจากนั้นให้ทุกๆ 1 ปี

หลังจากการฉีดวัคซีนทุกครั้งต้องงดการอาบน้ำให้น้องหมาเป็นเวลา 7 วัน

โรคติดเชื้อที่สำคัญในน้องแมว

• โรคไข้หัดแมว (Feline panleukopenia หรือ Feline parvovirus )
• โรคหวัดแมวหรือโรคระบบทางเดินหายใจส่วนต้นในแมว (Feline infectious upper respiratory tract disease)
• โรคช่องท้องอักเสบติดต่อ (Feline infectious peritonitis : FIP)
• โรคลิวคีเมียหรือมะเร็งเม็ดเลือดขาวในแมว (Feline leukemia virus : FeLV)
• โรคเอดส์แมว (Feline Immunodeficiency Virus : FIV)
• โรคพิษสุนัขบ้า (Rabies)

โปรแกรมวัคซีนพื้นฐานที่จำเป็นของน้องแมวในขวบปีแรก

• อายุ 8 สัปดาห์

วัคซีนรวมป้องกันโรคหัด + หวัดแมว ครั้งที่ 1

• อายุ 12 สัปดาห์

วัคซีนรวมป้องกันโรคหัด + หวัดแมว ครั้งที่ 2

• อายุ 14 สัปดาห์

วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ครั้งที่ 1

• อายุ 16 สัปดาห์

วัคซีนรวมป้องกันโรคหัด + หวัดแมว ครั้งที่ 3

วัคซีนลิวคีเมีย ครั้งที่ 1

• อายุ 18 สัปดาห์

วัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ครั้งที่ 2

• อายุ 20 สัปดาห์

วัคซีนลิวคีเมีย ครั้งที่ 2

ข้อควรทราบอื่นๆ เกี่ยวกับวัคซีนในน้องแมว

• ควรที่จะตรวจเชื้อลิวคีเมียในครั้งแรก ก่อนฉีดวัคซีนลิวคีเมีย 
• หากลูกแมวมีความเสี่ยงสูง สามารถเริ่มทำวัคซีนรวมป้องกันโรคหัด + หวัดแมว เข็มแรกที่อายุ 6 สัปดาห์ และกระตุ้นเมื่ออายุ 6 เดือน ตัวอย่างเช่น น้องแมวที่ไม่ได้รับนมน้ำเหลืองจากแม่ หรืออยู่ในพื้นที่เสี่ยงโรคหัดแมว
• กรณีที่น้องแมวมีอายุมากกว่า 16 สัปดาห์ และไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน แนะนำให้ฉีดวัคซีนทุกชนิด อย่างละ 2 เข็ม ห่างกัน 3-4 สัปดาห์ หลังจากนั้นฉีดทุก 1 ปี
• หลังจากการฉีดวัคซีนทุกครั้งต้องงดการอาบน้ำให้น้องแมวเป็นเวลา 7 วัน

และถึงแม้ว่าวัคซีนจะเป็นสิ่งสำคัญสำหรับน้องหมา น้องแมวที่จะช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกัน ป้องกันโรคร้ายแรงต่างๆ ได้ แต่เช่นเดียวกับยาอื่นๆ วัคซีนก็มีโอกาสทำให้เกิดอาการแพ้ได้ และเพื่อให้คุณพ่อ คุณแม่สังเกตอาการแพ้ได้ทันท่วงที ในบทความนี้หมอก็ได้รวบรวมอาการแพ้แบบต่างๆ เอาไว้ให้แล้ว

อาการแพ้วัคซีน ในน้องหมา น้องแมว

อาการแพ้ส่วนใหญ่มักจะปรากฏภายใน 30 นาทีหลังการฉีดวัคซีน ซึ่งหากพบอาการเหล่านี้ ควรรีบพาสัตว์เลี้ยงไปพบสัตวแพทย์ในทันที

• อาการทั่วไป: อาเจียน ท้องเสีย น้ำลายไหล หายใจติดขัด
• อาการรุนแรง: จะมีอาการบวมที่ขอบตา ใบหน้า ลำคอ ลิ้น หรืออวัยวะเพศ โดยสามารถสังเกตเห็นได้ชัดเจนด้วยตาเปล่า

อย่างไรก็ตาม อาการแพ้วัคซีนเหล่านี้พบไม่บ่อย แต่เพื่อความปลอดภัย คุณพ่อ คุณแม่ควรสังเกตอาการน้องหมา น้องแมวอย่างใกล้ชิดหลังจากได้รับวัคซีน หากพบความผิดปกติดังที่กล่าวมาข้างต้นให้รีบพาไปพบสัตวแพทย์ในทันที