การรักษา และการตรวจโรค ด้วยการส่องกล้อง (endoscopy) ในสัตว์เลี้ยง

การส่องกล้องในสัตว์เลี้ยง (endoscopy) เป็นวิธีการตรวจวินิจฉัยโรคและรักษาโรคภายใน โดยการใช้กล้องขนาดเล็กสอดเข้าไปภายในอวัยวะที่ต้องการตรวจ ซึ่งสามารถมองเห็นภาพภายในอวัยวะได้อย่างชัดเจนและแม่นยำ ผ่านจอมอนิเตอร์ การส่องกล้องในสัตว์เลี้ยงเป็นวิธีการตรวจวินิจฉัยโรคที่ได้รับความนิยมมากขึ้นในปัจจุบัน เนื่องจากมีความแม่นยำสูงเห็นรอยโรคได้ชัดเจนกว่าตาเปล่าเพราะมองผ่านกล้องที่มีกำลังขยายสูง ใช้เวลาน้อย และเมื่อทำการเก็บตัวอย่างจะมีแผลเล็ก ทำให้สัตว์เลี้ยงที่ป่วยฟื้นตัวได้เร็วหลังการรักษา

การส่องกล้องในสัตว์เลี้ยงใช้เพื่อทำอะไรได้บ้าง

• ใช้ในการวินิจฉัยโรค การส่องกล้องสามารถมองเห็นความผิดปกติภายในอวัยวะต่างๆ ได้ชัดเจน เช่น เนื้องอก การอักเสบ แผลภายในรวมถึงพยาธิสภาพที่เพิ่งเริ่มเป็น หรือแสดงอาการเพียงเล็กน้อยซึ่งการ X-ray หรือ Ultrasound อาจจะยังไม่เห็นความผิดปกติเหล่านั้น เป็นต้น ซึ่งจะช่วยให้สัตวแพทย์วินิจฉัยโรคได้แม่นยำยิ่งขึ้น
• ใช้ในการเก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อ การส่องกล้องสามารถเก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อจากอวัยวะต่างๆ เพื่อส่งตรวจทางพยาธิวิทยา ซึ่งช่วยให้สัตวแพทย์วินิจฉัยโรคได้อย่างถูกต้อง
• ใช้ในการรักษาโรค การส่องกล้องสามารถใช้รักษาโรคบางชนิดได้ เช่น การนำสิ่งแปลกปลอมออกจากทางเดินอาหาร การช่วยผ่าตัดเนื้องอกทางเดินอาหาร หรือทวารหนัก การฉีดยาหรือสารอื่นๆ เข้าไปในอวัยวะต่างๆ เป็นต้น



ประเภทของกล้องที่ใช้ในการตรวจ รักษาสัตว์เลี้ยง 

กล้องที่ใช้ในการตรวจ รักษาสัตว์เลี้ยงสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ

• กล้องแบบ Flexible endoscope คือกล้องที่โค้งงอได้ใช้ทำการตรวจ รักษาในทางเดินอาหาร ลำไส้ใหญ่ หลอดลม และปอดเป็นต้น
• กล้องแบบ Rigid endoscope คือกล้องที่มีลักษณะตรง ใช้ตรวจบริเวณจมูก ทางเดินปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะ เป็นต้น

อาการ หรือโรคที่บ่งบอกว่าควรพาสัตว์เลี้ยงมาตรวจรักษาด้วยการส่องกล้อง

• อัลตร้าซาวด์แล้วพบความผิดปกติ
• โรคทางเดินอาหารอักเสบ
• มีเลือดหรือเมือกในอุจจาระ
• อุจจาระสีเข้มและ ขับถ่ายช้าผิดปกติ (เป็นสัญญาณของการมีเลือดออกในกระเพาะอาหารหรือลำไส้)
• อาการเบื่ออาหาร
• กลืนลำบาก 
• น้ำหนักลดอย่างรวดเร็ว
• ท้องเสียเรื้อรัง
• อาเจียนเรื้อรัง
• สุนัข หรือแมวที่ขนมติดคอ หรือกลืนสิ่งแปลกปลอมเข้าไป

สำหรับการกลืนสิ่งแปลกปลอมเข้าไปนี้ มักมีความเชื่อว่าเดี๋ยวน้องหมา น้องแมวก็จะขับถ่ายออกมาได้เอง แต่ในความเป็นจริงแล้วมีโอกาสที่สิ่งแปลกปลอมนั้นจะเข้าไปอุดตันที่ระบบทางเดินอาหาร และหากเป็นจุดที่ลึกเกินกว่าที่กล้องจะเข้าไปถึง ก็จำเป็นจะต้องใช้การผ่าตัดเปิดช่องท้องเพื่อเอาสิ่งแปลกปลอมออก ซึ่งจะเพิ่มความเจ็บปวดในการรักษาให้กับสัตว์เลี้ยงได้

ประโยชน์ และข้อดีของการส่องกล้องในสัตว์เลี้ยง

• ช่วยให้สัตวแพทย์วินิจฉัยความผิดปกติได้อย่างแม่นยำ
• ไม่มีแผลจากการผ่าตัด
• ใช้เวลารักษาน้อย
• สัตว์เลี้ยงฟื้นตัวหลังการรักษาได้อย่างรวดเร็ว

การพาสัตว์เลี้ยงมาส่องกล้อง ต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง

ก่อนทำการส่องกล้อง สัตว์เลี้ยงจะต้องได้รับการตรวจร่างกายและเตรียมความพร้อมก่อน โดยอาจมีการงดอาหารและน้ำก่อนการส่องกล้องประมาณ 6-12 ชั่วโมง เพื่อไม่ให้มีอาหารตกค้างอยู่ในทางเดินอาหาร หรือมีอุจจาระตกค้างในลำไส้ใหญ่ ขึ้นอยู่กับชนิดของการส่องกล้องที่จะทำ ซึ่งสัตวแพทย์ผู้ทำการรักษาจะทำการให้คำแนะนำอีกครั้ง

ขั้นตอนการส่องกล้องในสัตว์เลี้ยง

การส่องกล้องในสัตว์เลี้ยงจะใช้เวลาประมาณ 15-30 นาที โดยสัตว์เลี้ยงจะได้รับการดมยาสลบในระหว่างการส่องกล้องโดยที่โรงพยาบาลสัตว์อารักษ์จะมีคุณหมอที่ดูแลการวางยาสลบให้น้องโดยเฉพาะเพื่อความปลอดภัยของสัตว์เลี้ยงที่มารักษา และสัตวแพทย์จะสอดกล้องขนาดเล็กเข้าไปในอวัยวะที่ต้องการตรวจ โดยกล้องจะส่งภาพไปยังจอภาพ ทำให้แพทย์สามารถมองเห็นภาพภายในอวัยวะได้อย่างชัดเจนแบบ Real time

การดูแลหลังการส่องกล้องในสัตว์เลี้ยง

หลังการส่องกล้องในสัตว์เลี้ยงจะมีการฟื้นตัวได้เร็วกว่าการผ่าตัดมาก อย่างไรก็ตามสัตว์เลี้ยงจะต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดในช่วงแรกหลังการทำหัตถการโดยถ้าสัตว์เลี้ยงฟื้นตัวจากยาสลบก็สามารถทานอาหารได้ ไม่จำเป็นต้องงดอาหารเหมือนกับสัตว์เลี้ยงที่ได้รับการผ่าตัดทางเดินอาหาร โดยอาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียน เบื่ออาหาร หรือซึมได้ แนะนำว่าควรฝากน้องเอาไว้ที่โรงพยาบาลสัตว์เพื่อให้สัตวแพทย์ดูอาการต่อไปก่อน หรือหากผู้ปกครองสัตว์เลี้ยงไม่สะดวกในการฝาก และต้องการพาสัตว์เลี้ยงกลับบ้านก็ควรสังเกตอาการของสัตว์เลี้ยงอย่างใกล้ชิด หากพบอาการผิดปกติควรรีบพาน้องไปพบสัตวแพทย์

สรุป

จากที่กล่าวมาข้างต้นจะเห็นได้ว่าการส่องกล้องเป็นวิธีการตรวจวินิจฉัยโรค และรักษาโรคที่ค่อนข้างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังช่วยลดระยะเวลาในการพักฟื้นรักษาตัวของสัตว์เลี้ยง ทำให้คุณพ่อ คุณแม่สบายใจได้มากขึ้นว่าลูกๆ สัตว์เลี้ยงจะได้รับการรักษาที่ถูกต้อง รวดเร็ว ปลอดภัย และนอกจากอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ทันสมัยแล้ว สัตวแพทย์ที่ทำการรักษาก็มีความสำคัญที่จะช่วยให้กระบวนการรักษาทั้งหมดผ่านไปได้ด้วยดี ซึ่งที่โรงพยาบาลสัตว์อารักษ์มีพร้อมทั้งคุณหมอศัลยกรรมที่เชี่ยวชาญการส่องกล้องในสัตว์เลี้ยง รวมถึงคุณหมอวิสัญญีที่จะช่วยดูแลน้องตลอดระยะเวลาที่ทำการวางยาสลบ เพื่อให้มั่นใจว่าสัตว์เลี้ยงที่มาทำการรักษาจะได้หายกลับมาเป็นปกติและกลับไปสร้างรอยยิ้ม ความสุข ให้กับครอบครัวของพวกเราชาว “Pet Parents” อีกครั้ง

อ้างอิง : 

www.medvet.com/gastrointestinal-endoscopy-dogs-cats

www.vcahospitals.com/know-your-pet/endoscopy-gastrointestinal-in-dogs